Actievoerder of journalist

Evel schrijft

Gepubliceerd in het Kerstnummer van Ravage, december 1998


Eveline Lubbers werkt bij buro Jansen & Janssen dat kritisch onderzoek doet naar politie en allerlei soorten inlichtingendiensten. Vroeger was ze ook nog kraker, aktievoerder op allerlei fronten en ooit een van de oprichters van bluf! - de oermoeder van NN en Ravage.

Over een paar maanden bestaat buro Jansen & Janssen vijftien jaar.
Ik was een van de oprichters en ik werk er nog steeds. De andere oprichter hield het na vijf jaar voor gezien, deed sindsdien onderzoeksopdrachten voor de politie, promoveerde op georganiseerde criminaliteit en werkt nu fulltime (en goed betaald mag ik hopen) vooral voor justitie.

Vijftien jaar. Pas de laatste tijd zie ik dat niet zozeer als een teken dat ik zelf zoveel ouder ben geworden, maar ook als iets dat ik bereikt heb, opgebouwd en volgehouden. Niet dat er echt veel momenten zijn geweest dat ik er serieus over heb gedacht iets anders te gaan doen - een baantje nemen zegmaar. Iets aan de universiteit is nooit een optie geweest. Initiatieven om anarchisme in de praktijk te brengen, en direkte aktie op straat en de kraakstrijd te integreren in het lesprogramma vielen niet bepaald goed bij de Maagdenhuisbezetters uit de jaren zestig die zich net lekker hadden geïnstalleerd op de meest linkse faculteit van Amsterdam (de meesten zitten er nu nog steeds). Er stond marxistische theorievorming op het programma, en anders niks.
Het toppunt was mijn afstudeerskriptie die het weekblad bluf! wilde evalueren als alternatief werkproject en alternatieve krant. Die skriptie werd afgekeurd op de allerlaatste bespreking waar wij met taartjes binnenkwamen omdat ons werk beneden al gedrukt werd. Blij dat ik daar weg was.

De combinatie van studeren en aktievoeren was begin jaren tachtig niet echt normaal - vanuit de beweging was de morele druk om ermee op te houden groot. Daarna begon het grote leunen van de andere kant: ouders die vonden dat het speelkwartier nu maar eens afgelopen moest zijn. Ik was absoluut niet van plan om van richting te veranderen; ik vond dat ik hard genoeg werkte, alleen niet voor geld, of op een manier dat zij het graag zagen.
Die strijd is pas voorbij sinds ik mijn kraakkrotje in de Jordaan (11 jaar gewoond - van kraak tot sloop!) via een wisselwoning verruilde voor een optrekje aan de gracht (ook een verbouwd kraakpand weliswaar), er hoorde een man bij (een ouwe kraker maar hij verdiende goed) en er kwamen kinders - dus voor mijn ouders is nu alles in orde.

Zelf heb ik niet het idee dat er zoveel is veranderd. OK, de uitkering werd bananenpool en -we gaan met onze tijd mee- binnenkort misschien wel Melkert (nooit te beroerd om de werkloosheidsstatistieken te helpen vervalsen). Ik schrijf niet meer alleen voor de Ravage en Kleintje Muurkrant, maar ook voor Vrij Nederland, de Groene, Intermediair - en zelfs een enkele keer voor politiebladen als het zo uitkomt; in de strijd tegen Europol komen de vreemdste coalities tot stand.
En dat is precies de motivatie: je hebt iets te melden en je wilt gehoord worden. Naast het werk dat Jansen & Janssen meer op de achtergrond doet, het ondersteunen van aktivisten die ongewenst met politie en justitie in aanraking komen of dat juist proberen te voorkomen, is het sinds het verdwijnen van de beweging van de jaren tachtig nodig om naar andere wegen te zoeken om wat je te zeggen hebt naar voren te brengen. Kritisch onderzoek doen en daarover schrijven is wat ik goed kan - en wat ik het liefste doe. Maar dan wel over onderwerpen die ik zelf uitkies, op mijn eigen voorwaarden en vanuit mijn eigen kantoor. En dat blijkt te werken.
Niet dat het vanzelf gaat. Een stuk geplaatst krijgen is moeilijk en een kwestie van heel hard volhouden. Steeds weer met je kop tegen de muur, geweigerd worden en dan toch de energie weten te verzamelen om het ergens anders te proberen - en nog een keer, en nog een keer. Houten kop krijg je ervan. Op de redaktie van bladen waar ik voor schrijf kom ik niet graag. Te vaak met arrogantie gekonfronteerd, het gevoel gekregen dat je niet meetelt.
Absoluut niet de behoefte daar bij te horen - en dat leidt weer tot onbegrip. Dan blijf je ongrijpbaar en dat geeft reden tot speculatie en roddels. Het schijnt een probleem te zijn dat niet duidelijk is of ik journalist ben of aktievoerder. Ik vind dat helemaal geen punt. Integendeel, daarin ligt de essentie van wat ik doe. Ik zie het meer als een soort guerilla via de 'echte media', je duikt dan eens hier op, dan eens daar en dan weer via Internet.
Permanent ondermijnend bezig zijn, zo heb ik ooit mijn doel met Jansen & Janssen geformuleerd . Verder gaat het niet om mij, maar om wat ik schrijf. Ik hoef niet zo nodig op de roddelpagina van de Vrij Nederland.

's Nachts wakkerliggen over de vraag wat het allemaal voor zin heeft, daar krijg ik de kans niet voor. Dan staat mijn dochtertje aan mijn bed - dat ze niet kan slapen. Wat is daar verder over te zeggen? Uiteindelijk gaan we allemaal dood, veel te snel al. Tja. Je kan ook niks doen.


Evel