Om begrijpelijke redenen kunnen de auteurs van het boek De Tragiek van een Geheime Dienst zich niet bekend maken. Door hun zorgvuldige onderzoek is veel openbaar geworden over de werkwijze van de Politieke Inlichtingen Dienst in Nijmegen. De ontmaskering van Joop Tiel die negen jaar spioneerde in allerlei groepen in de vredesbeweging was een direkt gevolg van deze naspeuringen.
Woensdag arresteerde de politie een man die ervan verdacht wordt betrokken te zijn geweest bij de ondervraging van Joop Tiel. Het is erg bitter te moeten konstateren dat iemand die mogelijk bijgedragen heeft aan een grotere openheid over de BVD in de cel belandt. Is het niet volstrekt legitiem dat iemand die negen jaar lang alles, maar dan ook alles aan de BVD heeft doorverteld daarover eens flink aan de tand gevoeld wordt? De informatie die dit soort ondervragingen oplevert is van groot belang voor iedereen die zich een beeld van de BVD wil vormen.
In feite is dat wat de laatste tien jaar bekend is geworden over
de BVD bijna uitsluitend te danken aan doorgeslagen informanten en
gestolen dokumenten. Vier van de vijf keer zijn onthullingen de
aanleiding voor het samenkomen van de Vaste Kamerkommissie van
inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Van systematische aandacht
voor de BVD door de Kamer zelf of door journalisten is geen
sprake.
De afgelopen twee weken is in de Tweede Kamer verschillende keren
over de BVD gesproken. Zoals altijd verliepen deze diskussies over
de geheime dienst hoogst onbevredigend. Het is gewoonte geworden
dat de minister van Binnenlandse Zaken de kamerleden met de meest
vage of onwaarschijnlijke antwoorden het bos in stuurt. Informatie
over het werk van de BVD leveren de debatten eigenlijk nooit op.
Kontrole door het parlement op de BVD lijkt onmogelijk.
Uit de eerder dit jaar door ons uitgegeven brochure
Regenjassendemokratie over BVD-infiltraties bij aktievoerders
blijkt dat de BVD probeert zicht te krijgen op zoveel mogelijk
aktievoerders in Nederland. Buro Jansen & Janssen konkludeerde dat
het daarbij niet uitsluitend gaat om bommengooiers. Integendeel,
iedereen die wel eens een aktie voert of op de een of andere
manier mensen kent die dat doen, is mogelijk objekt. Over de
hoeveelheid dossiers die over mensen in Nederland worden aangelegd
zijn alleen maar schattingen te maken; Docters van Leeuwen had het
bij de KRO al over "honderdduizenden".
Iedere benadering is er één. Er wordt op onaanvaardbare wijze
gegraven in het privéleven van mensen, zonder dat zij daarvan
afweten. Zij kunnen zich niet verweren en zich er ook niet voor
afsluiten, zodat hun privacy ernstig wordt aangetast. Blijkbaar
zijn de "gewichtige belangen van de staat" voldoende argument om
mensen uitgebreid te besnuffelen of als verklikkers te gebruiken.
Serieuze diskussie over de BVD en kontrole op haar werk is pas mogelijk wanneer openheid wordt gegeven over haar operationele gegevens: welke methoden gebruikt ze, welke groepen houdt ze in de gaten enzovoort. De Tragiek van een Geheime Dienst levert een belangrijke bijdrage aan deze diskussie. Nu de werkwijze van de PID in Nijmegen open en bloot op straat ligt, is ze gedwongen, met haar ongebreidelde spitwerk in priv‚levens te stoppen. Ze ontleenden hun macht enkel en alleen aan het feit dat ze in het geheim konden werken. In het volle licht is de PID in Nijmegen niets meer waard.
De Nijmeegse politie verklaarde "niet echt gelukkig" te zijn met
de publikatie van dit boek en "de aantasting van de privacy van de
PID-ers"; uiteindelijk probeert men nu de verdere verspreiding van
de Tragiek via uitgeverij Ravijn tegen te houden.
Van mensen wiens beroep het is anderen te bespioneren, te
begluren, te volgen, ongewenst te benaderen, post te lezen en
telefoongesprekken af te luisteren, zou je niet verwachten dat ze
zoveel waarde hechten aan privacy-bescherming. Hun woede komt op
z'n zachtst gezegd schijnheilig over.
Uitgeverij Ravijn heeft tot nu toe de verspreiding van de Tragiek van een Geheime Dienst geregeld. Mocht dit ons verboden worden, dan ligt het in de lijn der verwachtingen dat anderen deze taak van ons overnemen. Boekhandels uit het land, en niet alleen de 'alternatieve', hebben ons laten weten sowieso door te gaan met de verkoop van dit boek.